OVER BURN-OUT
Wat je moet weten over burn-out
Filmpje: Hoe ontstaat burn-out?
Filmpje: Wat moet je doen als je burn-out bent?
Burn-out is een 'hardware' probleem
Stress Syndroom
Burn-out is een aandoening met verschillende psychische en lichamelijke klachten en disfuncties. Je functioneert niet meer zoals je gewend bent. Je wilt wel, maar kunt het niet.
Burn-out is een stress syndroom: door de overload aan stress functioneert je stresssysteem niet meer zoals het hoort. Dat beïnvloedt niet alleen hoe je met stress omgaat, het heeft effect op je hele organisme. Het begint met veranderingen in groepen zenuwcellen in je brein, je hormoonhuishouding en je immuunsysteem, waardoor er psychisch en fysiek van alles mis gaat.
(Trouwens, als je voor uitleg liever naar een filmpje kijkt: in de eerste video hierboven wordt in 4 minuten uitgelegd wat burn-out is en hoe het ontstaat.)
Wanneer ben je burn-out?
Overbelasting/ roofbouw
Burn-out ben je niet ‘plotseling’ – hoewel je dat wel zo kunt ervaren. Er gaat altijd een periode van stevige overbelasting aan vooraf. Dat kan zowel mentale als fysieke overbelasting zijn.
In die aanloopperiode die soms jaren kan duren, was je overwegend te actief en rustte je te weinig uit. Je pleegde roofbouw op jezelf. Dat merk je aan de toenemende stressklachten.
Om die stressklachten tegen te gaan, heb je misschien al maatregelen genomen. Veel mensen gaan dan praten met een psycholoog, meer sporten of gezonder eten. Dit kan de veerkracht van je lichaam bevorderen. Maar als ondertussen de overbelasting blijft doorgaan en je te weinig ruimte hebt voor herstel, dan gaat de roofbouw op je lichaam toch door. Net zo lang, totdat je op een zeker moment niet meer kunt.
Kenmerken van burn-out
Een belangrijk kenmerk van burn-out is dat rust nemen niet meer helpt. Je blijft je gespannen en uitgeput voelen. En als het na een tijdje beter gaat, merk je dat je klachten snel weer terugkomen als je ’te veel’ doet. Het duurt vele maanden voordat je weer reserves hebt opgebouwd en de klachten echt verdwijnen.
Er zit behoorlijk wat variatie in de klachten die bij een burn-out horen. Uit ervaring weten we dat je in elk geval last hebt van:
- Vermoeidheid die niet overgaat, en die snel terugkomt bij lichte mentale of lichamelijke inspanning.
- Moeite met nadenken en concentreren.
- Geheugenproblemen.
- Allerlei psychische problemen, zoals: snel over je toeren en emotioneel, sombere stemming, angstig, snel overprikkeld door geluid/licht, ….
- Lichamelijke problemen, zoals: verstoorde slaap, gespannen spieren, niet kunnen ontspannen, moeite met tot rust te komen na een activiteit, hoofdpijn, duizelig, buikpijn, hoge bloeddruk, te snelle ademhaling, hartkloppingen, vaker en langduriger infecties/ontstekingen, ….
- Het is onmogelijk om te functioneren zoals je gewend was, thuis, op je werk, of maatschappelijk.
Hoe raakt een gezond mens burn-out?
Dat heeft dus te maken met langdurige overbelasting en er zijn vele oorzaken waardoor een mens overbelast kan raken. Meestal spelen er meerdere oorzaken tegelijk en vaak staat er ’te veel’ voor. Denk aan: werken, zorgen maken, eenzaamheid, gebrek aan sociale steun, gebrek aan waardering, fanatiek sporten, een chronische ziekte (psychisch of lichamelijk), gevoelens van angst en onveiligheid, trauma, een ongezonde leefstijl. Zelfs leuke dingen (een avondje stappen met vrienden) kunnen voor te veel stress in je lijf zorgen.
En de ene stressklacht lokt weer de andere uit, waardoor je in een vicieuze cirkel van chronische stress terecht kunt komen.
Door welke oorzaken dan ook: door te weinig herstel en te veel inspanningen pleeg je roofbouw. Dan boet je in aan veerkracht, nemen vervolgens de stressklachten toe en op den duur veranderen er (regel)functies in je brein en in de rest van je lichaam. De effecten hiervan voel je op alle fronten: fysiek, emotioneel en cognitief.
Hoe word je weer beter?
Om burn-out te genezen is Chronische Stress Reversal (CSR) nodig. Anders gezegd: de negatieve effecten van overbelasting moeten worden gekeerd. En allereerst moet je de fysiologische weg terug zien te vinden: er is ‘reversal’ nodig naar de oude fysiologische uitgangswaarden.
Vandaar onze slogan: ‘eerst fysiek, dan mentaal’
Hoe je dat het beste doet, is maatwerk: het hangt af van je voorgeschiedenis, je actuele situatie, wat je nog wel en niet kunt, en natuurlijk wat bij je past. Als CSR-coach ken ik de do’s en don’ts voor effectief herstel en kan ik je goed helpen bij deze eerste stappen.
Pas als je weer wat energie hebt opgebouwd en je cognitieve vermogens doen het beter, is het tijd om te praten over je zelfmanagement, eventuele psychologische knelpunten en re-integratie. Lees hier meer over eerste maatregelen die je zelf kunt nemen.
CSR-coaching
De CSR-Methode is uniek in Nederland. Deze methode is wetenschappelijk onderbouwd en is gebaseerd op meer dan 20 jaar ervaring. Er worden uitstekende resultaten mee geboekt (zie de factsheet en de whitepaper). Zeker in de beginfase van burn-out is het verstandig begeleiding te zoeken van een erkende coach.
Als CSR-coach herken ik stress-gerelateerde problematiek en kan ik ook de ernst van je situatie inschatten. Ik heb veel ervaring, volg jaarlijks veel bijscholing en krijg supervisie. Ik begrijp de fysiologische aspecten van stress, lever maatwerk, en kan je optimaal op weg helpen.
VOORKOM BURN-OUT
Herken de stresssignalen
Op basis van jarenlange ervaring met de behandeling van chronische stress en burn-out heeft het CSR-Expertisecentrum een top-10 samengesteld van klachten en signalen:
- Moe, geen zin, futloos. Je voelt je steeds moe en je hebt geen zin meer in dingen die je normaal leuk vindt. Na je werk kom je tot niets. Van een normale portie rust knap je niet meer op.
- Niet kunnen ontspannen. Ontspannen gaat steeds moeilijker, ook als je moe bent.
- Slaapproblemen. Je slaapt slecht in, slaapt niet goed door, of je bent ’s morgens nog moe als je wakker wordt.
- Snel geïrriteerd. Je hebt een kort lontje, bent sneller aangebrand en krijgt eerder ruzie. Je blijft voortdurend op scherp staan.
- Piekeren. Je blijft malen en kunt dingen niet loslaten.
- Emotioneel. Je bent sneller emotioneel. Je incasseringsvermogen is op. Je bent somberder, onzekerder of angstiger dan normaal.
- Gaat maar door. Je kunt niet meer stoppen, je hebt de neiging om maar door te blijven werken.
- Concentratie- en geheugenproblemen. Je dwaalt gemakkelijk af, kunt niet meer goed plannen en organiseren. Je vergeet dingen en maakt meer fouten.
- Gespannen spieren. Je hebt hoofdpijn, spierpijn, pijn in de rug of in de schouders.
- Sneller ziek. Je weerstand neemt af, dus pak je sneller dat griepje mee.
Herken je deze signalen bij jezelf? Doe dan de Stressherstel-test en check de ernst van je stressklachten.
Webinar van Carolien Hamming: waarom duurt burn-out zo lang?
Downloads
In de stressblogs op de website van het CSR-Centrum vind je nog veel meer informatie en literatuurverwijzingen. De CSR-visie en aanpak berusten op wetenschappelijk onderzoek.
"Coaching was voor mij helemaal nieuw. Ik had niet gedacht dat ik er zoveel aan zou hebben. Ik ben niet meer somber, niet meer angstig, niet meer gestrest, slaap weer goed, heb weer energie en kan eindelijk weer gewoon dingen onthouden."
- A.G.. -
"Blije medewerkers, minder verzuim en meer omzet! Ik ben blij dat ik ervoor gekozen heb om jouw expertise in te zetten. Bedankt voor je professionele begeleiding, tomeloze inzet en positieve energie."
- W.F. -
"Het inzicht dat burn-out in eerste instantie een fysieke uitputting is, was een eye opener. Met jouw tips, tools en handvatten ben ik hersteld en heb ik een nieuw werk- en levensritme gevonden. Dank je wel!"
- H.v.H. -